De twijfels bij de hervorming van De Lijn blijven opspelen. Nu roert ook regeringspartij cd&v zich. De christendemocraten vrezen dat veel mensen vanaf 6 januari in de kou zullen blijven staan. Vooral de kwetsbaren in de samenleving.
Op 6 januari gaat Hoppin van start, de tweede en grootste fase van de hervorming van het openbaar vervoer in Vlaanderen. Hoppin is de vertaling van het zogenoemde decreet ‘Basisbereikbaarheid’, waarmee de Vlaamse regering De Lijn op een ander spoor wil zetten. Het oude aanbodgestuurde model wordt een vraaggestuurd model, waarmee De Lijn zijn bussen efficiënter wil inzetten, vooral waar er effectief vraag is naar openbaar vervoer.
Dat betekent dat er meer en snellere bussen zullen rijden op grote assen, tussen dorps- en stadskernen, maar dat tegelijkertijd ook geknipt wordt in de bediening van afgelegen dorpen en gehuchten. Het aantal haltes zal daardoor ook dalen. In heel Vlaanderen verdwijnen er ruim 3.200 of één op de zes opstapplaatsen. In Limburg gaat het om 516 geschrapte haltes, van 3.882 voor de hervorming tot 3.366 vanaf 6 januari.
Geen alternatief
Hoewel N-VA, Open Vld en cd&v die hervorming vanuit de Vlaamse regering goedkeurden en verdedigden, klinkt er vanuit cd&v nu toch openlijke kritiek. “Vooral de meest kwetsbare mensen in de samenleving zullen het grootste slachtoffer worden van deze hervorming”, vreest Vlaams Parlementslid Sofie Mertens (cd&v).
Mertens berekende aan de hand van cijfers van De Lijn dat 44 procent van alle abonnementen toebehoort aan kwetsbare groepen. Het gaat dan enerzijds om gehandicapten en anderzijds om mensen met een zogenaamde verhoogde tegemoetkoming, zoals weduwen, invaliden en mensen met een laag inkomen.
“Van de 886.013 abonnementen in 2022 waren deze twee categorieën goed voor 389.903 abonnementen. Het zijn nochtans net deze mensen die vaak genoodzaakt zijn om beroep te doen op het openbaar vervoer. Negentig procent van de volwassenen die dagelijks de bus neemt, heeft geen alternatief. Hen zomaar in de kou laten voor dagelijkse verplaatsingen naar school en naar het werk, dat kunnen we niet zomaar laten gebeuren. Er moet bij de uitrol van de tweede fase van de basisbereikbaarheid een garantie zijn voor de mobiliteit van onze meest kwetsbare medeburgers.”
Klachten centraliseren
Cd&v hekelt vooral dat er bij het schrappen in de haltes, onoordeelkundig te werk zou zijn gegaan. “Het lijkt erop dat enkel de bezetting is bekeken en er geen rekening is gehouden met sociale impact en toegankelijkheid van de haltes”, zegt Mertens.
Haar collega-parlementslid Karin Brouwers (cd&v) wil dan ook dat er een centrale registratie komt van alle klachten die vanaf 6 januari ongetwijfeld zullen opduiken. “De klachten zullen terechtkomen bij De Lijn zelf, maar ook bij de lokale besturen, bij de minister,... Alleen als we alle klachten centraal bundelen, kunnen we een alles omvattend beeld krijgen.”
Flexbusjes
Ook oppositiepartij Vooruit denkt dat er na 6 januari veel klachten zullen komen. “De hele hervorming verloopt erg chaotisch”, zegt Vlaams Parlementslid Els Robeyns. “Zo blijken er plots haltes verdwenen uit de nieuwe Hoppin-routeplanner, die reizigers online kunnen gebruiken om hun route na 6 januari te plannen. Dit probleem is exemplarisch voor de manier waarop deze hele hervorming wordt ingevoerd. Maar pas vanaf 6 januari zullen we goed kunnen zien welke grote gaten er zullen vallen in het openbaar vervoer.”
Vooruit blijft hekelen dat er eerst bespaard werd op De Lijn en dat de verschillende vervoersregio’s vervolgens met dat budget met gesloten enveloppe een beter netwerk moesten uittekenen. “Tegen snellere en meer bussen op de grote assen kan niemand tegen zijn, daar staan ook wij achter”, zegt Robeyns. “Maar er moet wel aanvoer zijn naar die grote assen. Langs die assen liggen ook veel kleine dorpen die nu niet meer bediend zullen worden. De Vlaamse regering lijkt het vanzelfsprekend te vinden dat mensen een kilometer of soms meer zullen wandelen of fietsen naar een bushalte, maar voor een moeder die met haar kinderwagen die afstand moet afleggen is het zo simpel allemaal niet.”
De Lijn wil met flexbusjes (de huidige belbussen) en taxi’s die hiaten invullen. “Maar elke overstap is een bijkomende drempel om het openbaar vervoer te nemen. Ik vrees dan ook dat velen straks de bus links zullen laten liggen.”
Dit artikel verscheen in Het Belang van Limburg, het Nieuwsblad, RTBF, Le Soir en SudInfo op 11 december 2023.
